Hội lá kim » Kinh nghiệm - tài liệu » KỸ THUẬT CẮT TỈA THÔNG ĐEN CƠ BẢN

Tác giả hoilakim

Bài viết do T.V HLK HAICHAU soạn dịch từ Theo Black Pine Basics – Pinus species, Kusamura Bonsai Club

 

Mục đích của chúng ta trong việc cắt tỉa thông đen là giữ cho khoảng cách giữa các cành ngắn một cách cân đối so với cây và làm ngắn lá để làm cho cây thông nhìn cân xứng.
Bởi vì nến thông sẽ phát triển thành cành mới và nếu như muốn các cành này ngắn lại thì chúng ta phải cần làm ngắn nến thông. Hầu hết các nến thông dài hơn sự mong đợi. Sau khi loại bỏ nến đầu tiên thì nhiều nến mới khác sẽ mọc lại. Điều đó có nghĩa là chúng ta đã thay thế một nến đơn độc thành nhiều nến mới ngắn hơn.
.;.,././/;./;//

Figure 2 – New Buds

Chồi mới: Nến thông bị cắt sẽ nẩy ra nhiều chồi trên phần gốc của nến cũ.

Cây thông thường phát triển mạnh hơn về phần ngọn cây, cho nên nến ở phần ngọn thường dài hơn các nến ở phần gốc. Các nến ở phần đầu ngọn nhận nhiều ánh sáng mặt trời hơn các nến mọc sát thân cho nên chúng thường phát triển mạnh hơn. Mục đích của chúng ta là làm thế nào cho các nến thông dài bằng nhau, và kỹ thuật sau sẽ giúp bạn đạt được mục đích đó.

Khi nào thì cắt nến?

Thời điểm cắt nến là khi các lá trên nến đã mở rộng. Thường cuối tháng 6 và đầu tháng 7 ( tại Palo Alto,Hoa Kỳ- theo tác giả), còn tùy thuộc vào thời tiết của năm đó.

Figure 3 – Stages of Needle Growth

Các giai đoạn phát triển lá trên nến thông: hình trái là nến giai đoạn đầu với lá chỉ mới nhú , hình giữa : lá đã mọc thẳng , hình cuối: lá đã dài và mở hoàn toàn.

Khi các lá trên nến đã mở hoàn toàn (giai đoạn này còn gọi là tược), bạn có thời gian 3 tuần để hoàn thành việc cắt nến (tược), nhưng có vài điểm cần lưu ý trước khi cắt:
o Chỉ cắt nến khi lá trên nến còn màu xanh non và không bị nhiễm bệnh (côn trùng).
o Nến còn màu xanh, nếu nến đã chuyển sang màu nâu hoặc xám thì đã muộn, bạn phải đợi cắt nến năm sau.
o Chỉ cắt nến khi cây khỏe mạnh, nếu cây yếu thì cắt nến cách năm.
Nên cắt nến cùng một thời điểm nhưng chiều dài của gốc nến còn lại sẽ thay đổi dựa vào kích thước của nến và vị trí của nó trên thân cây. Lý do là khi nến có chiều dài khác nhau thì thời gian chết ngược của gốc cắt sẽ khác nhau, gốc cắt càng dài thì thời gian chết ngược càng lâu, cho nên những chồi mới từ gốc cắt sẽ nẩy chồi sẽ chậm hơn vài ngày so với gốc cắt ngắn hơn. Kết quả là các nến mới sau sẽ có kích thước gần bằng nhau.
Đối với nến ở phần ngọn, hoặc đầu cành là nơi nhận nhiều ánh sáng hơn, thì gốc cắt của nến chừa lại có chiều dài từ 1 đén 1,5 lần đường kính của nến bị cắt.

Figure 3 – Candles on Top Part of Tree

Vị trí cắt của nến nằm đầu và ngọn cây

Các nến nằm vùng giữa cây thì gốc nến chừa lại bằng đường kính của nến.

Figure 4 – Candles on Mid-Tree

Vị trí cắt của nến nằm giữa cây

Đối với nến nằm phần gốc hoặc bên trong sát thân cây, thì gốc nến chừa lại chỉ bằng 1/2 đường kính thân nến. Nếu các nến quá nhỏ thì không nên cắt.

Figure 5 – Candles on Lower Part of Tree

Vị trí cắt nến ở phần thấp của cây

Kéo cắt nến phải thật sắc và sạch. Phải đảm bảo mặt cắt vuông gốc với thân nến, nếu mặt cắt xéo thì đồng nghĩa các chồi sẽ nảy vào các thời điểm khác nhau.

Mặt cắt phải vuông góc, không nên cắt xéo.

Figure 6 – Keep Cuts Perpendicular

Cách chọn chồi cho nhánh cây tương lai

Sau 2 tuần cắt nến thì bạn có thể thấy chồi nẩy ở mặt cắt, hình dưới cho thấy các chồi mới mọc

Figure 7 – Identify new buds

Nhiều chồi non trên mặt cắt

Sẽ có nhiều chồi mới sau cắt, nhưng bạn chỉ cần phát triển 2 chồi mới cho mỗi cành ngang, do đó bạn sẽ loại bỏ các chồi mới không cần thiết.
Bạn nên loại bỏ chồi nào? Vì mục đích bạn sẽ tạo 2 cành đối nhau nên bạn có thể chọn 2 chồi có vị trí như vậy, tuy nhiên việc này cũng khá phức tạp.

Figure 8 – Choose your buds

Chọn chồi lưu lại ( mũi tên), còn lại sẽ cắt bỏ

Bạn muốn các cành phát triển mạnh cân đối, do đó bước đầu tiên là bạn phải loại bỏ chồi to hơn và lớn hơn chồi khác.

Figure 9 – Remove the strongest buds

Loại bỏ các chồi mạnh và lớn hơn

Sau đó bạn xem cần chừa lại chồi nào? Nếu có hai chồi đối nhau thì bạn nên chừa lại 2 chồi này, bạn có thể uốn nhẹ cành bằng dây đồng trong khi cắt chồi nhưng việc này hơi khó vì thao tác này có thể làm tổn thương đến các chồi mới-nếu có các chồi nằm phía dưới gốc nến thì bạn cũng nên loại bỏ, sau đó loại bỏ các chồi thừa còn lại.

Figure 10 – Remove “extra” buds
Loại bỏ các chồi dư còn lại

Tỉa lá

Vào tháng 12 bạn nên loại bỏ các lá thừa trên cây. Sau một năm cây của bạn sẽ phủ đầy lá và hậu quả là bên trong của cây sẽ bị thiếu ánh sáng hơn bên ngoài. Và phần ngọn sẽ hấp thu nhiều ánh sang hơn phần giữa và phần gốc. Do đó, chúng ta cần tỉa bớt lá.
Chúng ta bắt đầu tỉa bỏ phần lá già, có thể đó là phần lá bị bỏ sót năm ngoái và bây giờ đã chuyển sang màu vàng. Đối với thông đen bạn nên sử dụng một cái nhíp (kẹp) dài đẻ nhổ lá thông và kéo chúng ra nhẹ nhàng. Chúng ta nên chừa lại lớp vỏ bọc chân lá- là lớp màng bọc màu xám bao quanh gốc mỗi cặp lá.
Do thông đen phát triển mạnh ở phần ngọn và phần đầu cành nên để giúp cho sự căn bằng phát triển của cây thì thì số lượng lá chừa lại trên mỗi vùng cây sẽ khác nhau. Do đó khi tỉa lá thì chúng ta sẽ tỉa nhiều lá hơn ở phần ngọn hơn lá ở phần gốc. Đó là nguyên tắc giúp cho cây khỏe mạnh.

Bao nhiêu lá sẽ được giữ lại?

Sau khi tỉa lá, số lượng lá còn lại trên cây của bạn sẽ là:
o 8-10 cặp lá ở phần gốc
o 6-8 cặp lá ở phần giữa thân
o 4-5 cặp lá ở phần ngọn
o Đối với các cành sát thân thì chừa thêm 2-3 cặp lá nữa

Figure 11 – Thin needles according to their position on the tree

Tỉa lá theo vị trí của cây

Khi lá trở nên cứng và và khó nhổ lúc đó có thể sử dụng kéo để thay thế. Cắt bằng kéo thường đơn giản hơn nhổ nhưng có nguy cơ là bạn sẽ cắt luôn các chồi nằm ẩn dưới chân lá. Do đó chỉ nên cắt lá và chừa lại chân lá.

Figure 12 – Cutting Needles

Cắt lá bằng kéo

Khi bạn tỉa lá thông nằm bên trong thì nên sử dụng nhíp dài và tỉa lá từ trên xuống để tránh làm thương tổn các phần khác của cây.

Bởi vì thông đen khá dòn và dễ bị tổn thương phần chồi, do đó bạn nên cắt trên chân lá. Nhưng đa số mọi người lại thích nhổ lá vì nhanh hơn. Hạn chế tối thiểu tổn thương cho cây nếu bạn tỉa toàn bộ lá cây cùng một lúc. Vào tháng 1 , quan sát cây của bạn lần nữa, lúc đó bạn có thể tỉa thêm một số lá nữa khi chúng mọc nhanh hơn các lá còn lại.
Theo Black Pine Basics – Pinus species, Kusamura Bonsai Club

2016-05-06